Ξενοφώντος Ελληνικά 2.3. 50-51

Προσομοίωση του Βουλευτηρίου

Θέμα: Η ισχύς του Κριτία στην παρωδία της δίκης 

 Μετάφραση

Μόλις είπε αυτά και τέλειωσε την αγόρευσή του, η βουλή φανερά τον επιδοκίμασε·  τότε ο Κριτίας, επειδή κατάλαβε ότι, αν επιτρέψει στη βουλή να αποφασίσει γι’ αυτόν με ψηφοφορία, θα γλιτώσει και επειδή θεώρησε αυτό ανυπόφορο, πλησίασε τους τριάκοντα, μίλησε λίγο μαζί τους, βγήκε από τη βουλή και διέταξε αυτούς που είχαν τα εγχειρίδια να σταθούν φανερά κοντά στα κιγκλιδώματα της βουλής.

Κι αφού ξαναμπήκε, είπε: «Εγώ, κύριοι βουλευτές, νομίζω ότι είναι καθήκον κάθε άξιου πολιτικού ηγέτη, όταν βλέπει τους φίλους του να εξαπατώνται, να μην το επιτρέπει. Κι εγώ λοιπόν αυτό θα κάνω. Γιατί, και αυτοί εδώ που έχουν σταθεί μπροστά λένε ότι δε θα μας επιτρέψουν, αν αθωώσουμε έναν άντρα που ολοφάνερα βλάπτει την ολιγαρχία. Αναγράφεται βέβαια στους νέους νόμους κανένας από όσους ανήκουν στους τρισχιλίους να μη θανατώνεται χωρίς τη δική σας ψήφο, να έχουν όμως οι τριάκοντα το δικαίωμα να θανατώνουν αυτούς που είναι έξω από τον κατάλογο. Εγώ λοιπόν, είπε, εξαλείφω αυτόν εδώ το Θηραμένη από τον κατάλογο με τη σύμφωνη γνώμη όλων μας. Κι αυτόν, είπε, εμείς τον καταδικάζουμε σε θάνατο».

Δομικά στοιχεία της ενότητας

1.      Η στάση της Βουλής

2.      Η αντίδραση του Κριτία/Αιτιολόγηση

3.      Ενέργειες του Κριτία

4.      Η κατηγορηματική δήλωση του Κριτία

5.      Η μαρτυρία στήριξης

6.      Η νέα διάταξη

7.      Η αυθαιρεσία Κριτία

Ερμηνευτικές ερωτήσεις

1.      «Βουλή των πεντακοσίων», «οι τα εγχειρίδια έχοντες», «τρισχίλιοι»: τι γνωρίζετε γι’ αυτούς;

2.      Πώς επηρεάζει ο Κριτίας τη βούληση των δικαστών;

3.      Το κείμενο φανερώνει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια παρωδία δίκης. Τι φανερώνει αυτό για το πολιτικό και ηθικό επίπεδο της εποχής;

4.      Να χαρακτηρίσετε τη μορφή του λόγου και να βρείτε τη σκοπιμότητά του.

  

 Γραμματικές ερωτήσεις

1.      ἐπαύσατο, ἐγένετο, ἀναφεύξοιτο: να γίνουν χρονική αντικατάσταση στον ίδιο τύπο.

2.      διαλεχθείς, εἰσελθών, εἶπεν: να γίνουν εγκλιτική αντικατάσταση στο γ΄ πληθυντικό του ίδιου χρόνου.

Συντακτικές ερωτήσεις

1.      εὐμενῶς, τῇ βουλῇ, τοῖς τριάκοντα, εἰπών, ἐξαπατωμένους: να χαρακτηριστούν συντακτικώς

2.      Να συντάξετε δύο απαρέμφατα του κειμένου και να χαρακτηρίσετε τη σύνταξη του υποκειμένου τους.

Λεξιλογικές ερωτήσεις

1.      Να βρείτε από ποιους ρηματικούς τύπους παράγονται οι λέξεις: γνῶσις, ἡγήτωρ, διάλογος, ἐξιτήριο, κελευστής.

2.      Ποια είναι η σημασία των παρακάτω ρημάτων, σύνθετων του ἵημι; Να γράψετε και από ένα ομόρριζο ουσιαστικό της νέας ελληνικής, ένα για κάθε ρήμα:

ἀνίημι                            παρίημι

ἀφίημι                            καθίημι

ἐφίεμαι                          συνίημι

ἐνίημι                             διίημι 

3.    Με βάση τα θέματα του ρήματος ἔχω (σεχ-, έχ-, έχ-, οχ-, σχε-, σχη-) και το παρακάτω γλωσσοπαίγνιο, με τίτλο Σχεδόν, του Ν. Βαρδιάμπαση από την Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 1-8-98, να σχηματίσετε προτάσεις με λέξεις παράγωγες, απλές ή συνθέτες, του ρήματος έχω:

"Σχεδόν σημαίνει, για χρόνο και για τόπο, πλησίον, κοντά. Η λέξη σχεδόν παράγεται από το απαρέμφατο σχεῖν του ρήματος ἔχω της ρίζας *εχ- *σεχ-. Από το σχεῖν παράγονται και οι λέξεις: σχήμα, σχηματίζω, σχέσις, σχετικός, σχέδιο, σχεδίασμα. Έτσι, το σχέδιο του σχήματος, οποιουδήποτε σχήματος (σχήμα είναι και η κίνηση, η έκφραση, η στάση, η χειρονομία, το νεύμα, το σχήμα λόγου κ.ο,κ.), αφού σχετίζεται (έχει δηλαδή σχέσεις αλληλοεξάρτησης, σχέσεις μεταβαλλόμενες με τα γύρω του), είναι σχετικό και γι' αυτό σχεδόν σχήμα (ένα σχεδίασμα δηλαδή μέσα στο σχετικό χώρο, μέσα στο σχετικά χρόνο όπου σχηματίζεται, όπου σχηματοποιείται). Η οικογένεια αυτή των λέξεων ἔχω - σχεῖν δεν επιτρέπει σε καμιά έννοια της να είναι απόλυτη, άκαμπτη, άσχετη (χωρίς σχήμα), ακριβής και ακαριαία (...). Έχω, πάει να πει αυτό που κρατώ, που κατέχω, η κατάσταση μου αλλά και κάθε κατάσταση που έχει, γιατί το απαρέμφατο ἔχειν είναι η κατάσταση που ευνόητα γίγνεται, πως είναι μεταβλητή. Σχηματίζεται, σχεδιάζεται, σχετίζεται, είναι σχετική, πιθανή και ενδεχόμενη, κατάσταση... σχεδόν κοντινή, παραπλήσια. Χωρίς το σχεδόν θα είμαστε πολύ φτωχότεροι. Το σχεδόν αντιτίθεται στο απόλυτο. Με αυτή τη λέξη κάθε ανθρώπινη γνώση είναι σχετική και η ιδέα του καλού και του κακού ποικίλλει χωρίς να υπάρχει σ' αυτές τις μεταβολές μια καθορισμένη πρόοδος. Είναι όλα σχεδόν συνιστάμενα από σχέσεις. Τα πάντα είναι σχετικά. Σχήματα ενεργείας, κινητήριες καταστάσεις σχεδόν".