Θέματα για συζήτηση σχετικά με τη λακωνική έκφραση

Στο φύλλο εργασίας που ακολουθεί προτείνεται η ομαδοσυνεργατική μέθοδος, το παιχνίδι ρόλων και η διεξαγωγή debate, για την διδασκαλία των θεμάτων έκθεσης σχετικά με τη λακωνική έκφραση.

Θέματα για συζήτηση σχετικά με τη λακωνική έκφραση from ΣΟΦΙΑ ΦΕΛΛΑΧΙΔΟΥ

ΓΛΩΣΣΑ

Ορισμός

Γλώσσα είναι ένας συμβατός κώδικας επικοινωνίας, αποτελούμενος από σύνολο σημείων στηριγμένων πάνω σε αρχές και κανόνες, τον οποίο χρησι­μοποιούν τα μέλη μιας γλωσσικής κοινότητας, προκειμένου να επικοινωνή­σουν μεταξύ τους.

Η σημασία της γλώσσας για τον άνθρωπο

Η γλώσσα ως όργανο επικοινωνίας καθορίζει τη ζωή του ανθρώπου σ' όλους τους τομείς.

1. Κοινωνικό

Συντελεί στην κοινωνικοποίηση του ανθρώπου με την:

•    ανάπτυξη διαλόγου και την ανταλλαγή απόψεων για την ειρηνική επίλυση των διαφορών

•    διευκόλυνση της συνεργασίας, της συνεννόησης και του καλυτέρου συντονισμού στον εργασιακό χώρο, για ποιοτική βελτίωση του παρα­γόμενου έργου

•    σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων και την ανάπτυξη δεσμών φιλίας και αγάπης των ανθρώπων.

2. Πολιτικό

Αποτελεί το βασικότερο παράγοντα για την ανάπτυξη πολιτικής συνεί­δησης, αφού:

•    ο διάλογος αποτελεί την πεμπτουσία της δημοκρατίας

•    με την εξασφάλιση της παρρησίας, διατυπώνονται ελευθέρα οι από­ψεις και οι ιδέες τόσο των μεμονωμένων ατόμων όσο και των οργα­νωμένων φορέων (συνδικαλιστικές οργανώσεις, κόμματα κλπ)

•    οι πολίτες καθίστανται υποκείμενα στις πολιτικές εξελίξεις κι όχι πα­θητικοί δέκτες

•    περιορίζεται η αυθαιρεσία και τα φαινόμενα πολιτικού αμοραλισμού.

3. Πνευματικό

Η γλώσσα συμβάλλει στην πνευματική ανάπτυξη, γιατί:

•    διαφυλάσσει την αποκτημένη γνώση και τη μεταλαμπαδεύει στους μεταγενέστερους, συντελώντας στη γρήγορη εξέλιξη κάθε ανθρώπι­νης δραστηριότητας

•    η ανάπτυξη των Επιστημών, των Γραμμάτων και των Τεχνών βασί­στηκε στις λέξεις, γιατί η αισθητοποίηση των οραμάτων, των ιδεών και των αξιών εκφράζεται με το λόγο. Η γλώσσα, δηλαδή, δεν είναι μόνο κώδικας ομιλίας αλλά και κώδικας σκέψης

•    στη διαδικασία της επικοινωνίας εντάσσεται η διάδοση πληροφοριών και γνώσεων

•    είναι το μέσο για την αυτογνωσία και, γενικότερα, την ανθρωπογνωσία

•    αποτελεί όργανο τεράστιας παιδαγωγικής δύναμης, αφού μπορεί να διδάσκει, να συμβουλεύει, να επαινεί και να ψέγει.

4. Ψυχολογικό

•    αποτελεί μέσο έκφρασης των συναισθημάτων και του εσωτερικού κό­σμου του ανθρώπου

•    με την έκφραση των σκέψεων και των προβλημάτων του καταπολεμά την εσωστρέφεια και τη μοναξιά

•    με το διάλογο μετριάζονται τα συναισθήματα και αποφεύγονται ακραίες εκδηλώσεις

5. Ηθικό

•    με το λόγο προσεγγίζονται, αναλύονται και διαμορφώνονται ηθικές αξίες, ιδανικά και πρότυπα

6. Εθνικό

•    είναι ο φορέας μετάδοσης και διατήρησης της εθνικής κληρονομιάς και συνείδησης

•    η ίδια η γλώσσα αποτελείτο πρωταρχικό στοιχείο προσδιορισμού της ταυτότητας ενός λαού.

7. Συμβάλλει στη δημιουργία μιας παγκόσμιας κοινωνίας, στην οποία εδραιώνονται η ειρήνη, η φιλία και η συνεργασία των λαών.

Γλωσσική πενία

Περιεχόμενο της έκφρασης: Εννοούμε την αδυναμία του ανθρώπου να επιλέξει τις καταλληλότερες λέξεις για την ακριβή απόδοση των σκέψεων του, ή το δανεισμό λέξεων από άλλες γλώσσες, με κίνδυνο συρρίκνωσης της μητρικής του γλώσσας.

Αίτια του φαινομένου

1.  Οι φορείς της εκπαίδευσης:

•    οι γονείς δεν ενδιαφέρονται για τη γλωσσική αγωγή των παιδιών
τους από τη μικρή ηλικία

•    το σχολείο:

•       δεν αφιερώνει το χρόνο που απαιτείται ούτε εφαρμόζει τις κατάλ­ληλες μεθόδους για τη διδασκαλία της γλώσσας

•       περιορίζει τη κριτική σκέψη και την πρωτοβουλία του μαθητή, προωθώντας τη μηχανιστική μάθηση

•       η έλλειψη σταθερής εκπαιδευτικής πολιτικής, προκαλεί προβλήμα­τα στη διδασκαλία της γλώσσας

2.   Πνευματικοί άνθρωποι ή πολιτικοί ηγέτες, προκειμένου να ξεχωρίσουν και να εντυπωσιάσουν, χρησιμοποιούν ιδιότυπες εκφραστικές νόρμες.

3.   Τα ΜΜΕ (τηλεόραση, τύπος, ραδιόφωνο κτλ.):

•    ακρωτηριάζουν τη γλώσσα με τη συνθηματολογία και την τάση υπεραπλούστευσης

•    ο λόγος λειτουργεί συμπληρωματικά στον ήχο και στην εικόνα, ενώ χρησιμοποιούνται συχνά ξένες λέξεις

•    η γλωσσική απαιδευσία και ένδεια πολλών δημοσιογράφων

•    περιορίζουν το διάλογο και το χρόνο για διάβασμα και η πλήρωση του γίνεται με ευτελή ακούσματα και θεάματα

•    ο λόγος της διαφήμισης είναι ελλιπής και υπαινικτικός.

4. Η γενικότερη κρίση της εποχής μας. Χαρακτηριστικά της είναι:

•    η έλλειψη διαπροσωπικών σχέσεων και η γενικότερη αναγωγή της επικοινωνίας σε τυπική διαδικασία

•    ο παραγκωνισμός των πνευματικών αξιών και της παράδοσης και η προσήλωση στην ύλη

•    η πολιτιστική αλλοτρίωση.

5. Η διαφοροποίηση του τρόπου ψυχαγωγίας, που δεν ευνοεί το διάλογο και την ουσιαστική επικοινωνία.

6. Η ξενομανία και ο μιμητισμός που χαρακτηρίζουν τους νεοέλληνες, επι­τρέπουν την αντικατάσταση ελληνικών λέξεων με ξένες.

7. Η πολιτική γλώσσα:

•    είναι ξύλινη και συνθηματική

•    λειτουργεί περισσότερο συναισθηματικά και δεν απευθύνεται κατά κανόνα στη λογική

•    μετατρέπει το διάλογο σε παράλληλους μονολόγους, που δε βοηθούν τη σκέψη

•    όταν δεν έχει επιχειρήματα, αναπτύσσει το δημαγωγικό λόγο με έντονα λαϊκιστικά στοιχεία

8. Η επίδραση του γρήγορου ρυθμού της τεχνολογίας στη γλώσσα:

•    χρήση αρκτικόλεξων

•    γλώσσα της τεχνικής, κυρίως ορολογία

•    δεν αφήνει χρονικά περιθώρια για την ανάπτυξη διαλόγου μεταξύ των ανθρώπων.