Έκθεση Β΄ Λυκείου, Ελεύθερος χρόνος

Με την τεχνική της ιδεοθύελλας οι μαθητές του Β3 εξέφρασαν την άποψή τους για τον ελεύθερο χρόνο στη ζωή τους, η οποία αποτυπώθηκε στο παρακάτω συννεφόλεξο.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΧΡΟΝΟΣ

Ορισμός

Ελεύθερος ονομάζεται ο χρόνος, τον οποίο ο άνθρωπος, πλήρως απαλλαγ­μένος από επαγγελματικές ή άλλου είδους υποχρεώσεις, μπορεί να τον αξιοποιήσει, συμφωνά με την προσωπική βούληση και τις επιθυμίες του.

Ο άνθρωπος έχει σήμερα περισσότερο ελεύθερο χρόνο

Γιατί:

1.   Μείωσε με την τεχνολογική πρόοδο και τον αυτοματισμό το χρόνο απασχόλησης του.

2.   Αύξησε την παραγωγή με λιγότερο χρόνο απασχόλησης.

3.   Εκμηδένισε τις αποστάσεις με την τελειοποίηση των συγκοινωνιακών μέσων.

4.   Με την καθιέρωση του πενθημέρου μείωσε τις εργάσιμες ημέρες.

5.   Με τους συνδικαλιστικούς αγώνες κατέκτησε την οκτάωρη εργασία.

6.   Καθιέρωσε το θεσμό της ετήσιας άδειας.

7.   Βελτίωσε το βιοτικό του επίπεδο.

8.   Καθιέρωσε τις ημέρες των γιορτών αργίας για κάθε έτος.

Αιτίες έλλειψης του ελεύθερου χρόνου σε σχέση με το βαθμό εξέλιξης

1.    Η ταχύτατη εξέλιξη αύξησε τις υποχρεώσεις του ανθρώπου, με αποτέλε­σμα την ελαχιστοποίηση του ελεύθερου χρόνου, προκειμένου να αντα­ποκριθεί σ' αυτές.

2.   Στις μεγαλουπόλεις, ένα μεγάλο μέρος του χρόνου δαπανάται στις μετα­κινήσεις και στη διεκπεραίωση γραφειοκρατικών υποθέσεων σε διάφο­ρες υπηρεσίες.

3.   Ο καταναλωτισμός οδήγησε στην υπερεργασία για την απόκτηση των υπέρμετρων αγαθών.

4.   Οι νέοι είναι «οι πιο σκληρά εργαζόμενοι», προκειμένου να αποχτή­σουν τα εφόδια για τη μελλοντική τους αποκατάσταση.

5.   Τα ποικίλα ενδιαφέροντα του συγχρόνου ανθρώπου περιορίζουν ολοέ­να και περισσότερο τον ελεύθερο χρόνο.

Η αναγκαιότητα του ελεύθερου χρόνου στην εποχή μας

Ο ελεύθερος χρόνος συμβάλλει:

1.  Στην ψυχολογική ισορροπία του ανθρώπου:

     •    απαλλάσσει από το άγχος και την ανία

     •    ανανεώνει τις σωματικές και ψυχικές του δυνάμεις

     •    έχει τα περιθώρια να καλλιεργήσει τα ταλέντα και τις κλίσεις του

     •    επιτρέπει τη φυγή από την καθημερινότητα

     •    εξασφαλίζει τη συναισθηματική γαλήνη με την ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων.

2.  Στην πνευματική του καλλιέργεια. Το άτομο έχει περιθώρια για:

     •    ενδοσκόπηση

     •    ενασχόληση με τις τέχνες και τα γράμματα (πνευματική, ηθική, αι­σθητική καλλιέργεια)

     •    παρακολούθηση διαλέξεων και εν γένει δραστηριοτήτων που συμβάλ­λουν στην ολοκλήρωση του

     •    αφιέρωση του χρόνου στη γνήσια ψυχαγωγία

     •    ταξίδια, που τον γεμίζουν με νέες παραστάσεις και γνώσεις.
3. Στην κοινωνικοποίηση του:

    •    επικοινωνεί με ανθρώπους έξω από το χώρο της εργασίας του

    •    καταπολεμά τη μοναξιά και την αποξένωση

    •    ασχολείται με κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες.
4. Στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του:

     •    στρέφεται στον αθλητισμό και:

•       διατηρείται σε καλή φυσική κατάσταση

•       αναπτύσσει πνεύμα συνεργασίας, άμιλλας και ομαδικότητας

•       καλλιεργεί τις ψυχικές του αρετές (αγωνιστικότητα, τόλμη, απο­φασιστικότητα, επιμονή)

    •    επικοινωνεί με τη φύση, κάνοντας εκδρομές, και αναπτύσσει αισθή­ματα σεβασμού προς αυτή.

Αιτίες για την παθητική αντιμετώπιση του ελεύθερου χρόνου

Ο σύγχρονος άνθρωπος κατασπαταλά τον ελεύθερο χρόνο, γιατί:

1.   Επιδίδεται στον καταναλωτισμό, που στρέφει τον άνθρωπο στη μανιώδη αναζήτηση του χρήματος, για την ικανοποίηση των πλασματικών του αναγκών.

2.   Σε ό,τι αφορά την επίσημη πολιτεία, δε δημιουργεί τις κατάλληλες προϋ­ποθέσεις (γυμναστήρια, βιβλιοθήκες, προκλήσεις επικοινωνίας με τη φύση).

3.   Η καθημερινή πίεση, τα προβλήματα, το άγχος της ζωής, προσανατολί­ζουν τον άνθρωπο στην αναζήτηση της εκτόνωσης στον ελεύθερο χρόνο του, απομακρύνοντας τον από δημιουργικές ενασχολήσεις.

4.   Η κυριαρχία της υποκουλτούρας απωθεί τους ανθρώπους από την ποιό­τητα.

Έλλειψη ελεύθερου χρόνου και ανθρώπινες σχέσεις

1. Ο απόλυτος καθημερινός προγραμματισμός καταλήγει στην αποξένωση και στην αποκοινωνικοποίηση του ανθρώπου.

2. Ο άνθρωπος παύει να ενδιαφέρεται για τα ευρύτερα κοινωνικά και πο­λιτικά θέματα και καθίσταται κοινωνικά και πολιτικά ουδέτερος ή ετεροκατευθυνόμενος.

3. Εκλείπουν η φιλία, ο γόνιμος διάλογος και η ουσιαστική προσέγγιση του ανθρώπου.

 Έλλειψη ελεύθερου χρόνου και ποιότητα ζωής

•  Ο άνθρωπος μετατρέπεται σε μια μηχανή συνεχούς και πολύωρης εργασίας.

•  Η γρήγορη ζωή και ο καθημερινός «πολιτισμός» προβάλλουν νέα σύμβολα και αξίες, «μια ζωή σε πακέτο».

•  Ο άνθρωπος επαφίεται και αρκείται στην ψευδαίσθηση της τηλεοπτικής ψυχαγωγίας.

•  Καταφυγή σε τρόπους νόθης διασκέδασης.

•  Γενικότερη αλλαγή του τρόπου ζωής, ακόμα και σε καθημερινές ανάγκες (π.χ. ιδεολογία του φαστ - φουντ).

Η πίεση του χρόνου στην εργασία

•  Οδήγησε στην εκμηχάνιση της παραγωγικής διαδικασίας και μείωσε θε­ωρητικά το χρόνο εργασίας, στην πραγματικότητα, όμως, του περιόρισε δραστικά τον ελεύθερο χρόνο με τις αυξημένες απαιτήσεις για ενημέρω­ση, κατάρτιση κλπ.

•  Αλλάζει τον τρόπο και γεννά νέα είδη περιοδικής εργασίας (ταχυμεταφορείς προϊόντων κ.α.).

•  Η ζωή εκτίθεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο (κίνδυνοι τροχαίων ατυχημάτων) προκειμένου να ικανοποιηθεί η απαίτηση της γρήγορης εξυπηρέτησης.

•  Αυξάνει το άγχος και επιβαρύνει τη γενικότερη ψυχολογική κατάσταση του ατόμου.

•  Άλλαξε γενικότερα τη ζωή του ανθρώπου, αφού δεν του αφήνει περιθώ­ρια για οποιαδήποτε άλλη απασχόληση.